سیمای امیر المومنین علی علیه السلام در تورات و انجیل و قرآن
سیمای امیر المومنین علی علیه السلام در تورات و انجیل و قرآن
بسم الله الرحمن الرحیم
امیر
المومنین علی ـ علیه السلام ـ پسر چهارم ابو طالب، حدود سی سال بعد از
واقعه فیل و 23 سال قبل از هجرت که مطابق با ده سال پیش از بعثت نبی مکرم
اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ در مکه مکرمه ،در خانه توحید و یکتا
پرستی، از مادری گرامی و با شخصیت بنام فاطمه بنت اسد در روز جمعه سیزدهم
رجب در کعبه متولد شد. دوران طفولیت را در دامن پر مهر مادر و پدر و تحت
تربیت آن بزرگواران سپری کرد و به جهت قحطی که در سرزمین حجاز پدیدار شد،
که گویا خواست الهی بود، نبی مکرم اسلام، سرپرستی علی ـ علیه السلام ـ را
از شش سالگی به عهده گرفت و لذا با زندگی کردن با پیامبر اسلام در مکتب
کمال و فضیلت آن حضرت رشد و تربیت یافت و نخستین کسی بود که به آیین پیامبر
اسلام ایمان آورد و نخستین نماز جماعت را همراه آن حضرت اقامه کرد. با این
که نام علی ـ علیه السلام ـ در قرآن به صراحت نیامده ولی بنا به تصریح
روایات و تفسیر مفسرین آیات متعددی در سوره های مختلف قرآن کریم در شأن و
منزلت علی ـ علیه السلام ـ نازل شده که هر کدام بیانگر یکی از خصوصیات
اخلاقی، دینی و انسانی آن حضرت می باشند. علاوه بر قرآن کریم درکتب مقدس
پیامبران گذشته نیز به کمالات و خصوصیات علی ـ علیه السلام ـ نیز اشاره شده
است که این را می توان از کلمات خود آن حضرت فهمید. با وجود این که دو
کتاب تورات و انجیل کنونی از دستبرد تحریف کنندگان در امان نمانده ولی باز
هم اشاراتی به نام و برخی ویژگی های علی ـ علیه السلام ـ دارند.
روزی
عیسی مسیح ـ علیه السلام ـ با صدای بلند فریاد زد ایلی ایلی به فریادم برس و
مرا کمک کن، حاضرین برخی گفتند خدا را می خواند و برخی گفتند الیاس را می
خواند.... ولی از آن جا که هیچ یک پیامبران خودشان به این که نام ایشان
ایلی یا ایلیا باشد تصریح نکرده اند و فقط علی ـ علیه السلام ـ است که این
نام خودش که در تورات و انجیل آمده است تصریح کرده و می گوید: «انا ایلیا
الانجیل». قندوزی نقل می کند: امام علی ـ علیه السلام ـ در کوفه بر فراز
منبر رفت و خطبه مفصلی برای مردم قرائت نمود بعد از حمد و ثنای الهی و بیان
مطالب دیگر در معرفی خود و فضایل خود جملاتی بیان کرد که ازجمله به جمله
فوق (انا ایلیا الانجیل) اشاره کرد.
طبرسی نیز می گوید: در دوره خلافت
ابوبکر راهبی مسیحی به مدینه آمد. و وارد مسجد شد. سئوالاتی از ابوبکر و
عمر و حاضرین نمود که هیچکس نتوانستند جواب دهند، در این زمان علی ـ علیه
السلام ـ وارد مسجد شد و سلمان آن راهب را به سوی آن حضرت راهنمائی کرد.
راهب از آن حضرت پرسید: ای جوان اسمت چیست؟ حضرت فرمود: اسم من نزد قوم
یهود الیا نزد مسیحیان ایلیا، نزد پدرم علی و نزد مادرم حیدر می باشد راهب
نیز گفت: همانا اسم تو را در تورات و انجیل به آن چه گفتی یافته ام.
در
جای دیگر انجیل از زبان یسوع درباره علی ـ علیه السلام ـ گفته است. آن که
به سخن او( پیامبر آخر الزمان) ایمان آورد مبارک خواهد شد و یا این که من
لایق نیستم که بند کفش او را باز کنم، به نعمت و رحمت خدا رسیده ام که او
را ببینم، برخی معتقدند این فراز از انجیل احتمال دارد اشاره به علی ـ علیه
السلام ـ داشته باشد. چرا که علی برازنده ترین شاگرد مکتب حضرت ختمی مرتبت
بود که در اثر ملازمت و متابعت با آن حضرت شایسته هر گونه کمال شد.
در
جای دیگر می گوید: ای ابراهیم دعای تو را در حق اسماعیل شنیدم اینک او را
برکت داده بارور گردانیده به مقام ارجمند خواهیم رسانید، به وسیله محمد ـ
صلی الله علیه و آله و سلم ـ و دوازده امام از نسل وی او را امت بزرگی
خواهم نمود. که در این فراز به جانشینی علی ـ علیه السلام ـ بعد از پیامبر ـ
صلی الله علیه و آله و سلم ـ که هر دو از نسل ابراهیم ـ علیه السلام ـ
هستند اشاره شده است.
در بخش هایی از کتب عهدین به انوار طیبه پنج تن ـ
علیهم السلام ـ اشاره شده است آنجا که از زبان حضرت ادریس ـ علیه السلام ـ
نقل می کند که فرزندان آدم در تعیین افضل مخلوقات دچار اختلاف شدند هر کدام
چیزی گفتند و در نهایت اختلاف خود را نزد آدم ـ علیه السلام ـ بردند آن
حضرت فرمود: چون خدا مرا آفرید و از روح خود در کالبدم دمید و من درست
نشستم عرش اعظم الهی را دیدم و پنج شبح نورانی را نگریستم که در عرش
هویداست در نهایت عظمت و جلال و کمال و حسن و ضیاء عرض کردم: پروردگارا این
انوار با عظمت و جلال چه کسانی هستند خطاب رسید این ها اشرف مخلوقات من و
واسطه بین من و سایر آفریدگانند. اگر این ها نبودند من تو را نمی آفریدم و
نه آسمان و نه زمین و نه بهشت و نه جهنم و نه آفتاب و نه ماه را. عرض کردم
:پروردگارا نام این ها چیست؟ خطاب رسید به ساق عرش بنگر چون نگریستم دیدم
این پنج نام مبارک نوشته شده است: پارغلیط (محمد) ایلیا (علی) طیطه (فاطمه)
بشر (حسن) بشیّر (حسین) .
اما در قرآن کریم آیات متعددی وجود دارد که
هر کدام بیانگر برخی از ویژگی های اخلاقی و سیمای آن حضرت می باشند ، که در
اینها به برخی از آن ها به طور خلاصه اشاره می شود.
1. جوانمردی و
دستگیری از ناتوانان حتی در حال نماز که بنا به فرموده قرآن کریم آیه
«ولایت» « إِنَّمَا وَلِیُّکمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ
الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاَةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَهُمْ رَاکعُونَ »
بر این خصوصیت حضرت دلالت دارد. ولیّ امر و یاور شما تنها خدا و رسول و آن
مومنانی هستند که نماز بپاداشته و به فقیران در حال رکوع زکات می دهند».
2.
از جان گذشتگی برای اعتلای اسلام و حفظ جان نبی مکرم اسلام. طبق فرموده
قرآن کریم: «وَمِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ
اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالْعِبَادِ» در مورد علی ـ علیه السلام ـ نازل
شده که شب هجرت، خود را فدائی رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ کرد و
برای فریب دشمنان در رختخواب آن حضرت خوابید ، «بعضی از مردانند که از جان
خود در راه رضای خدا درگذرند و خدا دوستدار چنین بندگان است».
3. قرآن
کریم علی ـ علیه السلام ـ را کسی معرفی می کند که علم الکتاب در نزد وی
است. آن جا که می فرماید: «قُلْ کفَى بِاللّهِ شَهِیدًا بَیْنِی
وَبَیْنَکمْ وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْکتَابِ» ای پیامبر ما، به دشمنان بگو
خدا گواه میان من و شما و آن کسیکه علم کتاب نزد اوست» در بحث و مناظره ای
که بین قیس بن سعد بن عباده و معاویه صورت گرفت قیس شروع به شمارش فضایل
علمی و اخلاقی علی ـ علیه السلام ـ کرد و گفت: علی صدیق، و عالم این امت
است آن کسی که خداوند درباره او این آیه را فرستاده است.
4. طبق آیه
مباهله قرآن کریم علی ـ علیه السلام ـ را جان پیامبر ـ صلی الله علیه و آله
و سلم ـ معرفی می کند: آن جا می گوید: پس به مسیحیان بگو شما با پسران و
زنان و جان های خود و با هم با پسران و زنان و جان های خود برای مباهله
درموعد مقرر جمع شویم و در حقانیت خود از خدا برای دیگری نفرین طلب کنیم.
طبق گفته مفسرین منظور از «انفسنا» در آیه فوق علی است.
5. طبق آیه چهار
سوره تحریم خداوند علی ـ علیه السلام ـ را صالح المومنین معرفی می کند: و
مومنان شایسته و صالح و فرشتگان از آن پس یاور او خواهند بود»
علامه حلی حدود 85 آیه از قرآن را بیان می کند که طبق نظر اهل سنت بر ویژگی های حضرت علی ـ علیه السلام ـ دلالت دارند.
بنابراین
در کتب انبیای گذشته به نام و جانشینی و خلقت آن حضرت قبل از خلقت آدم با
وجود این که این کتب تحریف شده است، اشاره شده و خود علی ـ علیه السلام ـ
بر این مطلب صحه گذاشته اند و هم چنین در قرآن کریم با این که صراحتا نامی
از حضرت علی ـ علیه السلام ـ برده نشده، ولی آیات متعددی درباره سیما و
خصوصیات اخلاقی آن حضرت وارد شده است.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ بشارات عهدین، محمد صادقی تهرانی.
2ـ اهل البیت فی الکتاب المقدس، کاظم النصیری.
قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ :
«انا مدینه العلم و علی بابها؛ من شهر علم هستم و علی درب آن پس هر کسی می خواهد وارد شهر علم شود لاجرم باید از درب آن داخل شود.»
[به علاوه آقای تامر میر مصطفی ؛کتابی در این زمینه دارند.]