آیا تثلیث برای خدا هم محال است؟
یکی از سفسطه های مسیحیان در بحث پیرامون تثلیث این است که وقتی ما محال بودن تثلیث را برایشان ثابت می کنیم، میگویند «آیا این کار برای خدا هم محال و غیرممکن است؟ آیا خدا نمیتواند؟!»
در پاسخ به این پرسش باید عرض کنیم که قدیر و توانا بودن خدا مربوط به امور ممکن است. برخی امور مثل تثلیث ذاتاً محال هستند و قدرت خدا به آنها تعلق نمیگیرد. خداوند وقتی میفرماید: «انّ الله علی کلّ شیء قدیر»، شیء به معنای امور ملموس است و در زبان فارسی به «چیز» ترجمه میشود؛ مشخص است که اموری که ذاتاً محال هستند، چیزی محسوب نمیشوند، بلکه عدم هستند. برای مثال سنگی که خدا نتواند آنرا بلند کند، نمیتواند وجود داشته باشد، پس قدرت خداوند هم به خلقت چنین سنگی تعلق نمیگیرد، زیرا خلق سنگی که خدا نتواند آنرا بلند کند، ذاتاً امری محال است. پس اینگونه نیست خدا بتواند هر کاری را انجام بدهد. پاسخ به پرسشهایی مثل "آیا خدا میتواند یک کار اشتباه انجام دهد؟"، "آیا خدا میتواند یک خدای دیگر خلق کند؟"، "آیا خدا میتواند بمیرد؟" و... فقط و فقط «خیر، قدرت او به این امور تعلق نمیگیرد» است.
پاسخ دیگری که میتوانیم به این افراد بدهیم این است که اگر پیش فرض آنها را مبنی بر اینکه «خدا میتواند هر کاری را انجام دهد و توانا به انجام هر کاری هست» بپذیریم، تثلیث به شکلی دیگر رد میشود. میدانیم که هر یک از اشخاص تثلیث(پدر، پسر و روح القدس) به تنهایی خدا هستند و هر یک غیر از دیگری است، اینکه خدا دارای تمام کمالات و فاقد هر گونه نقص و عیبی هست، نیز امری اثبات شده است و خود مسیحیان نیز این امر را قبول دارند. حال با این حساب پرسشهای زیر را میپرسیم:
-آیا اگر پدر بخواهد کاری را انجام بدهد، پسر یا روح القدس میتوانند جلوی او را بگیرند؟
اگر مسیحیان پاسخ بدهند آری، پس مشخص است که پدر توانا نیست، زیرا پسر یا روح القدس میتوانند مانع از کار او بشوند، اگر بگویند خیر، معلوم میشود که پسر و روح القدس توانا نیستند، زیرا نمیتوانند جلوی کار پدر را بگیرند. پس نظر به لزوم توانا بودن خدا، اقلاً یکی از این سه، خدا نیست و تثلیث باطل است.
-آیا پدر میتواند چیزی را از پسر و روح القدس پنهان کند؟
اگر مسیحیان پاسخ بدهند آری، پس مشخص میشود دانش پسر و روح القدس ناقص است زیرا میتوان اموری را از آنها پنهان کرد و در نتیجه با توجه به اینکه هیچ نقصی در خدا راه ندارد، خدا نیستند، و اگر بگویند خیر، پس مشخص میشود که پدر توانا نیست، زیرا نمیتواند چیزی را از آن دو پنهان کند، پس پدر بخاطر نقص در توانایی خدا نیست. با این حساب هم حداقل یکی از این سه خدا نیست و تثلیث باطل است.
تنها راهی که مسیحیان در پاسخ به این پرسشها دارند، این است که بپذیرند برخی امور ذاتاً محال است و نظر به همذات بودن پدر و پسر و روح القدس، اراده و دانش آنها با هم یکی است و ممکن نیست بتوانند چیزی را از یکدیگر پنهان کنند یا مانع کار یکدیگر شوند، ولی وقتی این را بپذیرند، آنگاه سفسطۀ پیشینشان مبنی بر اینکه "برای خدا هر کاری ممکن است، پس تثلیث هم ممکن است" باطل میشود، و باز هم در برابر نقدهایی که ما بر تثلیث وارد میکنیم، قرار میگیرند.
