هانری لامنس

هانری لامنس

هانری لامنس (Lammens)               خاور شناس مسیحی                                 بلژیکی )۱۸۶۲-۱۹۳۷م)‌‌‌‌ پژوهشی از اکرم عبدوس       مستشرق بلژیکی و روحانی مسیحی کینه توز با اسلام.آثار وی سرشار از تعصب و عاری از هرگونه انصاف در تحلیل مطالب و امانت در نقل و برداشت از متون است  او را براستی می توان یکی از بدترین نمونه های مستشرقانی دانست که درباره ی اسلام به نگارش و اظهار نظر پرداخته اند. Ø      در سال 1862 م در شهر گاند از شهرهای بلژیک زاده شد ولی اصالتا فرانسوی است . Ø      در 16 سالگی به جرگه کشیشان پیوست. Ø      مدتی در انگلیس به فرا گیری ادبیات مسیحی مشغول شد Ø       در سال 1897 در دانشگاه مسیحیان آموزگار تاریخ و جغرافیا شد و در سال 1907 به تدریس تاریخ اسلامی در دانشگاه سنت ژزف پرداخت. Ø      در سال 1927 مدیر مجله المشرق شد که به صورت ماهنامه مقالاتی با موضوعات تاریخی منتشر می شد . Ø      لامنس در زمینه ی عرب جاهلی و دوران صدر اسلام و روزگار امویان مطالعات فراوانی انجام داد ولی از آنجا که بدبینی و تعصب و خصومت ذهنش را از آغاز مطالعات تسخیر کرده بود نتوانست از بررسی های مفصل خود به نتایج علمی و صحیحی برسد. Ø      لامنس برای آن که پیامبر بزرگوار اسلام و خاندان گرامی او را در اذهان تنزل دهد می کوشد تا ابوجهل و ابولهب و ابوسفیان و یزید را بالا برده و بنحو شگفت آوری ستایش کند تا آنجا که فریاد اعتراض آمیز خاور شناس فرانسوی پل کازانوا را درآورد. Ø       لامنس 75 سال زندگی کرد و در آوریل 1937 در بیروت رخت از جهان بربست. غالب آثار پیرامون دو موضوع اصلی به نگارش درآمده اند: 1)سیره نبوی و مطالب مربوط به آن : ü      مهد اسلام ü      مکه در  آستانه هجرت ü      شهر عربی طایف در آستانه هجرت ü      عربستان غربی پیش از هجرت ü      معابد پیش از اسلام در عربستان غربی او در کتاب های پنجگانه بالا با تلخیص کارهای سایر مستشرقان و باستان شناسان و جغرافی دانان که در این موضوع کار کرده اند به توضیح وضعیت جغرافیایی دینی اقتصادی و اجتماعی حجاز به طور عام و مکه و طایف به طور خاص پرداخته . او در کنار این آثار که البته در آنها هیچ سهمی جز تلخیص کارهای دیگران نداشته، آثار دیگری نیز درباره ی پیامبر به نگارش درآورده است . ü      قرآن و سنت (سیره محمد چگونه تالیف شدده است؟) ü      آیا محمد ،امین بود؟ ü      عصر محمد و تاریخ سیره لامنس در این کتاب بدون دلیل بر همه کتاب های سیره می تازد. ü      فاطمه و دختران محمد این کتاب در رم انتشار یافت و اولین نگارشی است که در آن به امام حسین پرداخته ، و پس از آن بود که در زمره ی نویسندگان دایرة المعارف لیددن قرار گرفت و مقاله ی حسین بن علی را نگاشت.  در این مقاله از کتاب  فاطمه و فرزندان پیامبر استفاده بسیارکرده است. در ویرایش دوم دایرة المعارف اسلامی مقاله لامنس حذف و مقاله ی جدیدی از  وشیا والییری ‌‌‌‌(vaglieri)جای آن را گرفت. ü      حکومت سه گانه ی ابوبکر ،عمر و ابوعبیده لامنس در 5 کتاب اخیر غرض ورزی بسیاری در خصوص سیره پیامبر روا داشته . به نظر وی قرآن یگانه منبعی است  مورد استناد قرار گیرد ولی این ادعا را بر آن افزوده که کتب حدیث جملگی مجعولند و با هدف ستایش از زندگی پیامبر ساخته و پرداخته شده اند.او در این مورد راه لیون کایتانی را پیموده که هیچ ارزشی را برای کتب حدیث و سیره قایل نیست . البته برای چنین ادعایی هیچ دلیل عقللی و یا نقلی را اقامه نمی کنند و تنها گزافه گویانه و بات تکیه بر پییش فرض های ذهنی خود سخن می گوید. 2) آثار وی در مورد حکمرانان بنی امیه : ü      پژوهش هایی پیرامون حکومت خلیفه اموی ؛ معاویه اول ü      خلافت یزید اول ü      معاویه ثانی یا آخرین خلیفه سفیانی ü      روی کار آمدن مروانیان و خلافت مروان اول در این آثار لامنس به دلیل همان کینه شدید به اسلام به مدیحه سرایی و ستایش از امویان پرداخته است . ü      آثاری درباره ی اسلام گرچه در آغاز این کتاب ادعا کرده که این کتاب با حسن نیت نوشته شده ، ولی واقعیت این است که در این کتاب تمام زهر خود را که پیش تر در آثارش به صورت پراکنده تراوش کرده یکجا گرد آورده . این کتاب بسیار سطحی وفاقد هر گونه ارزش علمی است تا آن جا که حتی به یک بررسی ساده و ابتدایی نیز شباهت ندارد.دلیلش این است که لامنس این کتاب را با نظریات کینه توزانه اش نسبت به اسلام و فریب کاری های بی نظیر خود آکنده است و محلی برای یک بررسی ساده باقی نگذارده است. در این که هانری لامنس یکی از خاورشناسان پرکار و پرمعلومات بوده سخنی نیست ولی نکته این جاست که چگونه یک روحانی مسیحی از افراد ستمگری مثل یزید و معاویه  همچون قهرمانان اخلاق و نوابغ تاریخ تجلیل می کند با این که جزء بت پرستی و قساوت و خونریزی و قدرت طلبی از آنها در تاریخ اثری دیده نمی شود : Ø      از محمد بن عبدالله پیامبر بزرگی که با تعلیمات و مجاهدات بی نظیر خود قوم عرب را از ذلت و انحطاط به مجد و عظمت رسانید بدگویی و مذمّت می نماید. Ø       علی بن ابیطالب قهرمان پارسایی و عدالت را مورد اهانت قرار می دهد.   v      نقد آثار لامنس از دیدگاه جرج جرداق مسیحی : نقد یکی از همکیشان دانشمند و لبنانی در کتاب ارزنده امام علی ندای عدالت انسانی : o        لامنس به جهت شناخت مدارک وشمول دانش ، کم نظیر بود. o        غرض ورزی های لامنس دانش فراوان وی را به تباهی کشید. o        علم خود را در خدمت حقیقت قرار نداد . o         اسناد بسیاری را برای نمایاندن چهره واقعیت به کار نبرد. o         نخواست تا اموری را که درباره شرق قدیم عربی رب دیگران پنهان مانده بود به درستی روشن کند. o         در لحظه های بزرگ به دانش و وسعت اطلاعات خود خیانت کرد. o         عواطف دوستانه ای را که انسان نسبت به بزرگان مسلمان در صدر اسلام احساس می کند واژگونه جلوه داد. o        هدف روشن لامنس در بدگویی از بزرگان راستین شرق ،او را از رسالت علمی اش به کلی بیرون برده است. o        رها ساختن اسناد و مدارک فراوانی را که به تأیید وجه صحیح و رأی  درست دلالت دارند و تقویت نمودن و فضیلت دادن به اسناد غریب و نادرست . o         پرگویی ها ی او به افترا و بهتان نزدیک تر است و لامنس به کمک چنین اسلوبی با حوادث شرق قدیم عربی روبرو می شود. o        مطالب مبالغه آمیز زیادی درتهمت و افترا از رویدادهای مربوط به محمد و علی و یاران آن دو و تمجید و تعظیم در احوال ابوسفیان و معاویه و طرفداران ایشان می پردازد.     v      نقد آثار لامنس از دیدگاه دکتر عبد الرحمن بدوی در کتاب موسوعة المستشرقین : o        فریب کاری و دروغ پردازی و حمل کلام بر معنای غیر ظاهر o        کج اندیشی و غرض ورزی در متن صریح کتاب o        بیرون آوردن عبارات کتاب به زور و با حمل آن ها به معانی غیر ظاهر o        بسیاری از مطالب اشاره شده در پاورقی ، مطلقاً در این کتاب ها وجود ندارد. o        من از میان خاورشناسان جدید کسی را همچون او نمی شناسم که در کار گمراه ساختن خواننده و در سوئ نیت ،بدین پایه رسیده باشد. o        چیزهایی بیرون آورده است که بر تباهی ذهن و نیت ناپاکش دلالت می کند.پژوهشی از اکرم عبدوس